แจ้งให้ทราบ

แจ้งให้นิสิตทราบว่า วันนี้ พระอาจารย์ไม่ได้เข้าบรรยาย

มอบงาน
ให้เขียน ศัพท์ที่มีพยัญชนะสังโยค มาวรรคละ ๑๐ ศัพท์
ตัวอย่างวรรค ก เช่น  อกฺขรํ จกฺกํ กญฺญา สงฺโฆ จงฺกมํ เป็นต้น
ตัวอย่างวรรค จ เช่น กิจฺจํ กจฺฉา ปุจฺฉา

การสะกดตัวในภาษาบาลี

เครื่องหมายการสะกดตัว

การสะกดตัวในภาษาบาลี มีเครื่องหมาย ๒ ชนิด คือ

๑.   มีจุด . เรียกว่า  พินทุ  คือ เป็นจุดกลมดำ สำหรับเขียนไว้ใต้ตัวอักษร  ใช้เป็นตัวสะกดแบบภาษาไทยมีค่าเท่ากับ

          ๑.๑ แทนไม้หันอากาศอย่างเดียว เช่น  กกฺข  (อ่านว่า กักขะ ) แปลว่า หยาบ 

         คนธ (อ่านว่า คันธะ)  แปลว่า กลิ่น

สงฺฆ อ่าน  สังฆะ  แปลว่า  หมู่  หรือ สงฆ์ 

              ๑.๒ แทนตัวสะกดธรรมดา เมื่อมีสระ  เ (สระเอ)  หรือ    (สระอุ)  อยู่หน้าตัวที่ถูกจุดไว้นั้น     เชฏฺฐา   เสฏฺฐา   

                เช่น     เหฏฺา  (อ่านว่า  เหฏฐา )  แปลว่า ภายใต้   เทฺว  อ่านว่า ทะเว  แปลว่า สอง   ทฺวิ  อ่านว่า  ทะวิ  แปลว่า สอง  

เทว  อ่านว่า เทวะ  แปลว่า เทวตา หรือ ฝน

         รุกฺข  (อ่านว่า รุกขะ)  แปลว่า ต้นไม้

           ๑.๓ เครื่องหมายแบ่งเสียงในฐานะที่เป็นตัวสะกดด้วย และออกเสียงในขณะเดียวกันด้วย มักใช้พยัญชนะอวรรคเป็นตัวสะกด เป็นอัฑฒสระ คือออกเสียงครึ่งเดียว เช่น   ตสฺมา ให้ออกเสียงที่ สฺ นิดเดียว ออกเสียงเร็ว ๆ สั้น ๆ จะได้ยินเป็น ตสฺมา (อ่านว่า ตัดสะม่า)

          ๑.๔ เครื่องหมายในอักษรกล้ำ ที่อ่านควบกัน เช่น พฺราหฺม (อ่านว่า พรำหมะ)  แปลว่า พระพรหม    

พฺราหฺมณ  (อ่านว่า พราหมะณะ)  แปลว่า พราหมณ์

ตตฺร (อ่านว่า ตัดตระ)  แปลว่า นั้น

อตฺรชํ  (อ่านว่า  อัดตะระชัง) แปลว่า เกิดแต่อก      

๒. มีนิคคหิต (  )  สำหรับเขียนไว้บนพยัญชนะและสระมีความหมาย ๒ ชนิด คือ

๒.๑ นิคคหิต (  )  อยู่บนพยัญชนะตัวใดก็ตาม มีค่าเท่ากับ ไม้หันอากาศ กับ ตัว ง เช่น

กํ, ขํ,  มํ,  และ ยํ  (อ่านว่า กัง,  ขัง, มัง, และ ยัง)

๒.๒ นิคคหิต (  )  อยู่บนสระ   ิ (อิ),      (อุ) ที่ผสมกันกับพยัญชนะ มีค่าเท่ากับ ง  งู สะกดอย่างเดียว เช่น  กึ,  ก  (อ่านว่า กิง,  กุง)  เป็นต้น

การเขียนพยัญชนะสังโยค

          พยัญชนะสังโยค หมายถึง การเขียนพยัญชนะซ้อนกัน โดยไม่มีสระมาคั่นกลาง           ในระหว่าง เช่น กฺก กฺข คฺค คฺฆ จะเห็นว่าไม่มีสระอยู่ในระหว่างพยัญชนะ ๒ ตัวนั้น                        มีหลักในการประกอบพยัญชนะซ้อนกันได้  ดังนี้

          ๑. พยัญชนะที่ ๑ ซ้อนหน้าพยัญชนะที่ ๑ และที่ ๒ ในวรรคของตนได้ เช่น

ก วรรค  = กฺก   เช่น คำว่า  จกฺก  แปลว่า  ล้อ หรือ จักร

              = กฺข   เช่น  คำว่า จกฺขุ  แปลว่า  นัยน์ตา หรือ จักษุ

จ วรรค = จฺจ   เช่น คำว่า  สจฺจ แปลว่า  ความสัตย์ ความจริง

             = จฺฉ   เช่น  คำว่า กจฺฉป  แปลว่า เต่า

ฎ วรรค = ฏฺฏ   เช่น คำว่า   วฏฺฏ  แปลว่า  วนเวียน หรือ หมุนเวียน

             =ฏฺ   เช่นคำว่า  รฏฺ   แปลว่า  แว่นแคว้น  หรือ ราษฎร

ต วรรค = ตฺต  เช่น คำว่า   อตฺต  แปลว่   ตน 

             =ตฺถ  เช่นคำว่า  อตฺถ  แปลว่า ประโยชน์, เนื้อความ, อรรถ

ป วรรค = ปฺป  เช่นคำว่า  สปฺป  แปลว่า งู

             =ปฺผ เช่นคำว่า   ปุปฺผ   แปลว่า ดอกไม้

          ๒. พยัญชนะที่  ๓ ซ้อนหน้าพยัญชนะที่ ๓ และที่ ๔ ในวรรคของตนได้ เช่น

ก วรรค  =คฺค เช่นคำว่า  อคฺค  แปลว่า ประเสริฐ, เลิศ, ยอด

คฺฆ  เช่นคำว่า อคฺฆ  แปลว่า  ค่า, ราคา

จ วรรค  =ชฺช เช่นคำว่า  อชฺช  แปลว่า วันนี้

ชฺฌ  เช่นคำว่า มชฺฌ  แปลว่า  ท่ามกลาง, ปานกลาง

ฏ วรรค = ฑฺฑ  เช่นคำว่า  เลฑฺฑุ   แปลว่า  ก้อนดิน

=  ฑฺฒ  เช่นคำว่า  วุฑฺฒิ  แปลว่า ความเจริญ 

ต วรรค  = ทฺท เช่นคำว่า  สทฺท  แปลว่า ศัพท์,เสียง  

=ทฺธ  เช่นคำว่า   ลทฺธิ  แปลว่า  ลัทธิ,  ธรรมเนียม 

ป วรรค  =พฺพ เช่นคำว่า  ปพฺพต  แปลว่า ภูเขา

= พฺภ เช่นคำว่า  คพฺภ  แปลว่า  ท้อง, ครรภ์

                  ๓. พยัญชนะที่ ๕ ซ้อนหน้าพยัญชนะในวรรคของตนได้ทุกตัว ยกเว้น ง ไม่ซ้อนหน้าตนเอง เช่น

ก  วรรค   = งฺก   เช่นคำว่า  องฺก  แปลว่า องก์,  ฉาก,  ส่วน, ตอน 

งฺข เช่นคำว่า  สงฺขารา  แปลว่า  สังขารทั้งหลาย

งฺค  เช่นคำว่า องฺค แปลว่า องค์,  ตัว

งฺฆ  เช่นคำว่า สงฺฆ  แปลว่า หมู่, พระสงฆ์

จ วรรค = ญฺจ  เช่นคำว่า มญฺจ  แปลว่า เตียงนอน,แท่นนอน

ญฺฉ เช่นคำว่า  อุญฺฉา  แปลว่า ขอ, ขอทาน

ญฺช เช่นคำว่า กุญฺชร  แปลว่า ช้าง

ญฺฌ เช่นคำว่า วญฺฌา  แปลว่า หญิงหมัน

ญฺ เช่นคำว่า อญฺญ  แปลว่า อื่น

ฏ วรรค = ณฺฏ เช่นคำว่า  กณฺฏก  แปลว่า หนาม 

ณฺ เช่นคำว่า  สณฺาน  แปลว่า ทรวดทรง, สัณฐาน

ณฺฑ เช่นคำว่า ปณฺฑิต แปลว่า บัณฑิต

ณฺณ  เช่นคำว่า วณฺณ แปลว่า สี, ผิวพรรณ, ชั้น

ต วรรค = นฺต เช่นคำว่า อนฺต  แปลว่า ที่สุด

นฺถ  เช่นคำว่า  คนฺถ  แปลว่า  คัมภีร์

นฺท  เช่นคำว่า วนฺทน แปลว่า การไหว้

นฺธ  เช่นคำว่า อนฺธ  แปลว่า มืด, บอด

นฺน เช่นคำว่า อนฺน  แปลว่า ข้าว            

ป วรรค  = มฺป  เช่นคำว่า สมฺปทาน  แปลว่า สัมปทาน, สถานที่ที่มอบให้

มฺผ เช่นคำว่า สมฺผสฺส แปลว่า ถูกต้อง, กระทบ, ต้อง

มฺพ เช่นคำว่า อมฺพ  แปลว่า  มะม่วง

มฺภ  เช่นคำว่า ถมฺภ  แปลว่า   หัวดื้อ, รั้น

มฺม  เช่นคำว่า อมฺม แปลว่า แม่  

พยัญชนะอวรรคที่ซ้อนกันได้ คือ ย ล ส ซ้อนกัน ๒ ตัวก็ดี ไม่มีสระคั่นพยัญชนะตัวหน้า  เป็นตัวสะกดของสระที่อยู่หน้าตน ไม่ออกเสียงผสมด้วยพยัญชนะตัวหลัง ส่วนพยัญชนะตัวหลัง อาศัยสระตัวหลังออกเสียง เช่น ยฺย ลฺล สฺส เช่นคำบาลีว่า โสเจยฺยํ,  เทยฺยํ, เสยฺยํ, เสยฺโย, เปยฺยํ, กลฺลํ ปลฺลํ โกสลฺลํ, ปสฺสติ, ทสฺสติ , อสฺส, โปริสฺสํ เป็นต้น

          พยัญชนะ ๔ ตัว คือ ย ร ล ว ถ้าอยู่หลังพยัญชนะอื่น ก็ออกเสียงผสมกับพยัญชนะตัวหน้า เช่นคำบาลีว่า  คารยฺหํ  ชิวฺหา เป็นต้น

บาลีไวยากรณ์ ๑ (แบบฝึกหัดที่ ๑)

แบบฝึกหัดที่ ๑  :  ให้ตอบคำถามต่อไปนี้

๑.  ให้นักศึกษานำเอาข้อความที่ให้ไว้ข้างบนไปเติมลงในช่องว่างให้ถูกต้องสมบูรณ์  

      การก,  สนธิ,    สมาส,   สัพพนาม,   อักขรวิธี,   อาขยาต,    อุณาทิ,  กิตก์,  การก, ตัทธิต, นาม  วจีวิภาค,  วากยสัมพันธ์,   ฉันทลักษณ์

        ๑.๑  ภาษาบาลีต้องอาศัยโครงสร้างแห่งคำพูด ๑๐ ประการคือ

๑)................................๒)..............................๓)................................๔)......................................๕).................................๖)...............................๗)...............................๘).....................................

๙)..................................๑๐)...............................

       ๑.๒ ทั้ง ๑๐ ประการว่าด้วยหลักใหญ่ๆ  มีอยู่ ๔  ภาคคือ

๑) .......................................๒)..................................๓)..................................๔)..........................          

๒. ให้นักศึกษาทำเครื่องหมายกากบาททับตัวอักษร  ก. ข. ค. และ ง. ที่เห็นว่าถูกต้องที่สุดเพียงคำตอบเดียว

          (๑) อักขรวิธีว่าด้วยอักขระมีกี่อย่าง อะไรบ้าง ?

                  ก.  ๒ อย่างคือ นาม อัพพยศัพท์            ข. ๒ อย่างคือ สมาส ตัทธิต

                  ค. ๒ อย่าง กิตก์ กิริยากิตก์                  ง. ๒ อย่าง คือ สมัญญาภิธาน สนธิ

            (๒)   วากยสัมพันธ์ว่าด้วยเรื่องอะไร  ?

                     ก. การเขียนการอ่านออกเสียง          ข.  การเชื่อมการต่ออักษรให้ติดเนื่องกัน

                     ค. วิธีการเรียงคำการก                       ง.  วิธีร้อยกรองคำพูด

            (๓) ข้อใดต่อไปนี้ไม่ใช่กลุ่มคำของวจีวิภาค ?

                     ก. สัพพนาม                                    ข. อุณาทิ           

                      ค. การก                                          ง. สนธิ

             (๔)  นักปราชญ์ทางภาษาบาลีท่านให้ความหมายของคำว่า “อักขระ” ว่าอย่างไร ?

                      ก. เป็นเสียงของพยัญชนะ               ข. เป็นเสียงของสระ 

                     ค. ไม่รู้จักจบไม่รู้จักสิ้น                    ง. ข้อ ก. ข. ถูกต้อง

              (๕)  สมัญญาภิธานว่าด้วยเรื่องอะไร ?

                      ก. การต่ออักษร                                ข. การแสดงชื่อสระและพยัญชนะ 

                      ค. การแบ่งคำพูด                              ง. วิธีการร้อยกรองคำพูด

            (๖)  สนธิว่าด้วยเรื่องอะไร ?

               ก. การต่ออักษร                                                ข. การแสดงชื่อสระและพยัญชนะ 

               ค. การแบ่งคำพูด                                              ง. วิธีการร้อยกรองคำพูด  

            (๗)  อักขระตัวใดที่ไม่ใช่สระแท้ที่เกิดการผสมกัน ?   

                    ก. อา                        ข. อี                     ค.  อู                        ง. โอ

             (๘)  สระทั้ง ๘ ตัว เราเรียกชื่อว่า อย่างไร ?

                     ก.  นิสสัย                ข. นิสสิต             ค. ทีฆะ                    ง. รัสสะ

             (๙) สระ ๒ ตัว คือ เอ, โอ มีพยัญชนะสังโยคอยู่เบื้องหลัง ท่านกล่าวว่าเป็น...............

                ก. ทีฆะ                 ข. รัสสะ                         ค. ครุ                          ง. ลหุ

          (๑๐) ฉันทลักษณ์มีความหมายว่าอย่างไร  ?

              ก. การเขียนการอ่านออกเสียง           ข.  การเชื่อมการต่ออักษรให้ติดเนื่องกัน

              ค. วิธีการเรียงคำการก                       ง.  วิธีร้อยกรองคำพูด

 เฉลยแบบฝึกหัดที่ ๑

๑.๑              ๑. อักขรวิธี   ๒. สนธิ   ๓. นาม    ๔. อัพยยศัพท์    ๕. สมาส   ๖. ตัทธิต   ๗. อาขยาต      

             ๘. กิตก์  ๙. อุณาทิ   และ ๑๐. การก (Case -เคซ)

๑.๒      ภาคที่  ๑. อักขรวิธี    

            ภาคที่  ๒. วจีวิภาค

            ภาคที่  ๓. วากยสัมพันธ์  

ภาคที่  ๔. ฉันทลักษณะ

 ๒.  (๑) ง . (๒) ค. (๓) ข. (๔) ค. (๕) ข. (๖) ก. (๗) ง. (๘) ก. (๙) ข. (๑๐) ง.

แบบฝึกหัดตัทธิตครั้งที่ ๓

 

แบบฝึกหัดตัทธิต ครั้งที่ ๓

๑. เสฏฐตัทธิต มีคำแปลประจำว่าอย่างไร

ก. แปลว่า กว่าบ้าง ยิ่งบ้าง ที่สุดบ้าง

ข. ยิ่ง ใหญ่ ทับ

ค. ตอบ ทวน กลับ

ง. ข้อ ก ถูก

๒. เสฏฐตัทธิต ใช้ปัจจัยกี่ตัว อะไรบ้าง

ก. มี ๒ ตัว คือ ตร ตม

ข. มี ๓ ตัว คือ ตร ตม อิยิสฺสก

ค. มี ๔ ตัว คือ ตร ตม อิยิสฺสก อิย

ง. มี ๕ ตัว คือ ตร ตม อิยิสฺสก อิย อิฏฺฐ

๓. ศัพท์ว่า ปณฺฑิตตโร แปลว่าอย่างไร

ก. เป็นบัณฑิต           ข. เป็นบัณฑิตกว่า

ค. เป็นบัณฑิตยิ่ง      ง. เป็นบัณฑิตที่สุด

๔. ศัพท์ว่า ปณฺฑิตตโร ตั้งวิเคราะห์อย่างไร

ก. สพฺเพ อิเม ปณฺฑิตา

ข. สพฺเพ อิเม ปณฺฑิตา, อยมิเมสํ วิเสเสน ปณฺฑิโตติ

ค. สพฺเพ อิเม ปณฺฑิตา, อยมิเมสํ วิเสเสน ปณฺฑิโตติ ปณฺฑิโต

ง. สพฺเพ อิเม ปณฺฑิตา, อยมิเมสํ วิเสเสน ปณฺฑิโตติ ปณฺฑิตตโร

๕. ศัพท์ว่า เสยฺโย  แปลว่าอย่างไร

ก. ประเสริฐ              ข. ประเสริฐกว่า

ค. ประเสริฐยิ่ง         ง. ประเสริฐที่สุด

๖. ศัพท์ว่า  เสยฺโย  ลงปัจจัย อะไร

ก. อิย ปัจจัย             

ข. อิยิสฺสก ปัจจัย

ค. เอยฺย ปัจจัย

ง. เสยฺย ปัจจัย

๗. ศัพท์ว่า กนิฏฺโฐ ลงปัจจัยอะไร

ก. ลง อิย ปัจจัย

ข. ลง อิฏฺฐ ปัจจัย

ค. ลง อิยิสฺสก ปัจจัย

ง. ลง อิฐ ปัจจัย

๘. ศัพท์ว่า กนิฏฺโฐ ตั้งวิเคราะห์อย่างไร

ก. สพฺเพ อิเม อปฺปา, อิเมสํ วิเสเสน อปฺโปติ กนิฏฺโฐ

ข. สพฺเพ อิเม อปฺปา, อยมิเมสํ วิเสเสน อปฺโปติ กนิฏฺโฐ

ค. สพฺเพ อิเม อปฺปา, อยมิเมสํ อติวิเสเสน อปฺโปติ กนิฏฺโฐ

ง. สพฺเพ อิเม อปฺปา, อยมิเมสํ อติวิเสเสน กนิฏฺโฐติ กนิฏฺโฐ

๙. ปัจจัย ๕ ตัว  คือ ตร ตม อิยิสฺสก อิย อิฏฺฐ ใช้เป็นเครื่องหมายของคุณนามได้กี่ชั้น อะไรบ้าง

ก. ๒ ชั้น คือ ชั้นวิเสส และชั้นธรรมดา                  

ข. ๒ ชั้น คือ ชั้นปกติ และชั้นวิเสส

ค. ๒ ชั้น คือ ชั้นวิเสส และอติวิเสส      

ง. ๒ ชั้น คือ ชั้นปกติ และอติวิเสส

๑๐. ปัจจัยตัวไหนบ้างที่เป็นเครื่องหมายคุณนามชั้นวิเสส

ก. อิย อิสฺสก

ข. ตร อิยิสฺสก อิย

ค. ตม อิฏฺฐ

ง. ตร อิยิสฺสก อิย ตม

๑๑. เสฏฐตัทธิต ในรูปวิเคราะห์ถ้าตัวอัญญบทเป็นปุงลิงค์ จะมีรูปวิเคราะห์อย่างไร

ก. สพฺเพ อิเม....,อยมิเมสํ วิเสสน...ติ = ....(....)       

ข. สพฺเพ อิมา....,อยมิเมสํ วิเสสน...ติ = ....(....)      

ค.สพฺเพ อิมานิ....,อยมิเมสํ วิเสสน...ติ = ....(....)                      

ง. ถูกทุกข้อ             

๑๒. ตทัสสัตถิตัทธิต ลงปัจจัยกี่ตัว อะไรบ้าง

ก. ลงปัจจัย ๙ ตัว คือ วี ส สี อิก อี ร วนฺตุ มนฺตุ ณ

ข. ลงปัจจัย ๙ ตัว คือ วี ส สี อิก อี ร วนฺตุ ภวนฺตุ ณ

ค. ลงปัจจัย ๙ ตัว คือ วี ส สี อิก อี ร วนฺตุ มนฺตุ เณ

ง. ลงปัจจัย ๙ ตัว คือ วี ส สี อิก อี ร กตฺตุ มนฺตุ ณ

๑๓. ตทัสสัตถิตัทธิต มีคำแปลประจำว่าอย่างไร

ก. มี  

ข. เป็น

ค. มีบ้าง เป็นบ้าง

ง. ถูกทั้งข้อ ก และ ข

๑๔. ศัพท์ว่า สุเมธโส ตั้งวิเคราะห์อย่างไร

ก. สุเมธา อสฺส อตฺถีติ สุเมธโส                

ข. สุ  เมธา อสฺส อตฺถีติ สุเมธโส

ค. เมธา อสฺส อตฺถีติ สุเมธโส

ง. อสฺส อตฺถี สุเมธาติ สุเมธโส

แบบฝึกหัดตัทธิตครั้งที่ ๒

 

แบบฝึกหัดตัทธิต ครั้งที่ ๒

๑. ศัพท์ตัทธิต คือ ศัพท์เช่นไร

ก. นำเอาศัพท์สองศัพท์ย่อเข้าเป็นศัพท์เดียว

ข. ศัพท์ย่อโดยใช้ปัจจัยแทน

ค. นำเอาศัพท์สองศัพท์มาต่อกัน

ง. นำเอาศัพท์สองศัพท์มาตั้งวิเคราะห์ใหม่

๒. ตัทธิตว่าโดยย่อ มีกี่อย่าง อะไรบ้าง

ก. มี ๒ อย่าง คือ สามัญญตัทธิต ภาวตัทธิต

ข. มี ๓ อย่าง คือ สามัญญตัทธิต ภาวตัทธิต อัพยยตัทธิ

ค. มี ๔ อย่าง คือ สามัญญตัทธิต ภาวตัทธิต อัพยยตัทธิต  เสฏฐตัทธิต

ง. ๕ อย่าง คือ สามัญญตัทธิต ภาวตัทธิต อัพยยตัทธิต เสฏฐตัทธิต ปกติตัทธิ

๓. สามัญญตัทธิต มีเท่าไหร่ อะไรบ้าง

ก. มี ๑๐ อย่าง          ข. มี ๑๒ อย่าง

ค. มี ๑๓ อย่าง          ง. มี ๑๔ อย่าง

๔. อักษรย่อที่ช่วยให้จำสามัญญตัทธิต คือข้อใด

ก. โค ต รา ชา ส ฐา พ เส ต ป สํ ปู วิ

ข. โค ต ชา รา ส ฐา พา เส ต ป สํ ปู วี

ค. โค ต รา ชา ส ฐา พ เส ตา ปา สํ ปู วิ

ง. โค ต รา ชา ส ฐา พ เส ต ป สํ ปา วิ

๕. โคตตตัทธิต ใช้ปัจจัยแทน ศัพท์ใด

ก. โคตฺต ศัพท์                            ข. อปจฺจ ศัพท์

ค. โคตฺต และ อปจฺจ ศัพท์       ง. ข้อ ค ถูก

๖. ศัพท์ว่า  วาสุเทโว  แปลว่า อย่างไร

ก. อ. พระวาสุเทพ  

ข. อ. เหล่ากอพระวาสุเทพ

ค. เหล่ากอแห่งพระวาสุเทพ ชื่อว่า วาสุเทพ

ง. เหล่ากอแห่งวสุเทวะ ชื่อว่า วาสุเทวะ

๗. ศัพท์ว่า ทกฺขิ ลงปัจจัยอะไร ตั้งวิเคราะห์มาดู

ก. ลง อิ ปัจจัย วิ. ทกฺขสฺส อปจฺจํ ทกฺขิ

ข. ลง ณิ ปัจจัย วิ. ทกฺขสฺส อปจฺจํ ทกฺขิ

ค. ลง ณิ ปัจจัย วิ. อปจฺจํ ทกฺขสฺส ทกฺขิ

ง. ลง อิ ปัจจัย วิ. อปจฺจํ ทกฺขสฺส ทกฺขิ

๘. ศัพท์ว่า สามเณโร ลงปัจจัยอะไร ตั้งวิเคราะห์อย่างไร

ก. ลง  เร ปัจจัย วิ. สามเณรสฺส อปจฺจํ สามเณโร

ข. ลง เณ ปัจจัย วิ. สามเณรสฺส อปจฺจํ สามเณโร

ค. ลง เณร ปัจจัย วิ. สามณสฺส อปจฺจํ สามเณโร

ง. ลง เณร ปัจจัย วิ. สมณสฺส อปจฺจํ สามเณโร

๙. ตรตยาทิตัทธิต ใช้ปัจจัยอะไรแทน ศัพท์

ก. ณิก ปัจจัย             ข. อิก ปัจจัย

ค. นิก ปัจจัย             ง. ณกิ ปัจจัย

๑๐. ศัพท์ว่า นาวิโก ลงปัจจัยอะไร ตั้งวิเคราะห์อย่างไร

ก. ลง อิก ปัจจัย วิ. นาวาย ตรตีติ นาวิโก

ข. ลง ณิก ปัจจัย วิ. นาวาย ตรตีติ นาวิโก

ค. ลง ณิก ปัจจัย วิ. นาวาย จรตีติ นาวิโก

ง. ลง อิก ปัจจัย วิ. นาเวน วสตีติ นาวิโก

๑๑. ศัพท์ว่า นาวิโก แปลว่าอย่างไร

ก. ผู้ไปด้วยเรือ         ข. ผู้ข้ามด้วยเรือ

ค. ผู้อยู่ในเรือ           ง. ผู้นั่งในเรือ

๑๒. ศัทพ์ สากฏิโก ลงปัจจัยอะไร ตั้งวิเคราะหอย่างไร

ก. ลง ณิก ปัจจัย วิ. สกเฏน ตรตีติ สากฏิโก

ข. ลง ณิก ปัจจัย วิ. สกเฏน  จรตีติ สากฏิโก

ค. ลง ณิก ปัจจัย วิ. สากเฏน จรตีติ สากฏิโก

ง. ลง ณิก ปัจจัย วิ.  สกเฏน ตรตีติ สากฏิโก

๑๓. ศัพท์ว่า กายิกํ ตั้งวิเคราะห์อย่างไร

ก. กาเยน กตํ กมฺมํ

ข. ตสฺมึ วตฺตตีติ กายิกํ

ค. กาเยน กมฺมํ กตํ

ง. ถูกทั้งข้อ ก และ ข

๑๔. บทวิเคราะห์ว่า สงฺฆสฺส สนฺตกํ สงฺฆิกํ  (วตฺถุ) แปลว่าอย่างไร

ก. วัตถุของสงฆ์     ข. สิ่งของที่เป็นของสงฆ์

ค. วัตถุมีอยู่แห่งสงฆ์  ง. ถูกทุกข้อ

๑๕. ราคาทิตัทธิต ใช้ปัจจัยแทนศัพท์อะไร

ก. ใช้ปัจจัยแทน  ราค ศัพท์

ข. ใช้ปัจจัยแทน รตฺต ศัพท์

ค. ใช้ปัจจัยแทนหลายๆ ศัพท์ มี รตฺต ศัพท์ เป็นต้น

ง. ใช้ปัจจัยแทนหลายๆ ศัพท์ มี ราค ศัพท์ เป็นต้น

๑๖. ราคาทิตัทธิต ใช้ปัจจัยอะไร แทนศัพท์

ก. ใช้ ณ ปัจจัย                            ข. ใช้ อ ปัจจัย

ค. ใช้ ณ และ อ ปัจจัย               ง. ไม่มีข้อถูก

๑๗. ศัพท์ว่า กาสาวํ ตั้งวิเคราะห์อย่างไร

ก. กาสาเวน รตฺตํ วตฺถํ กาสาวํ

ข. กาสาเวน วตฺถํ รตฺตํ กาสาวํ

ค. กาสาเวน กตํ วตฺถํ กาสาวํ

ง. กาสาเวน วตฺถํ กตํ กาสาวํ

๑๘. ศัพท์ว่า กาสาวํ แปลว่าอย่างไร

ก. ผ้า อันบุคคลย้อมแล้ว ด้วยน้ำฝาด

ข. ผ้าอันบุคคลย้อมแล้ว ด้วยรสฝาด

ค. ผ้าอันบุคคลซักแล้ว ด้วยน้ำฝาด

ง. ผ้าอันบุคคลซักแล้ว ด้วยรสฝาด

๑๙. ชาตาทิตัทธิต ลงปัจจัยกี่ตัว อะไรบ้าง

ก. ๓ ตัว คือ อิม อิย กิย

ข. ๓ ตัว คือ อิม อิย อิก

ค. ๓ ตัว คือ อิม อิย อย

ง. ๓ ตัว คือ อิม อิย ยิก

๒๐. ศัพท์ว่า ปุริโม ตั้งวิเคราะห์อย่างไร

ก. ปุเร ชาโต ปุริโม

ข. ปุรสฺมึ ชาโต ปุริโม

ค. ปเร ชาโต ปุริโม

ง. ปรสฺมึ ชาโต ปุริโม

๒๑. ศัพท์ว่า ปจฺฉิโม แปลว่าอย่างไร

ก. ชน เกิดแล้ว ในกาลก่อน ชื่อว่าผู้เกิดแล้วในก่อน

ข. ชน เกิดแล้ว ในท่ามกลาง ชื่อว่าผู้เกิดแล้วในท่ามกลาง

ค. ชน เกิดแล้ว ในภายหลัง ชื่อว่าผู้เกิดแล้วในภายหลัง

ง. ชน มีแล้ว ในภายหลัง ชื่อว่าผู้มีแล้วในภายหลัง

๒๒. สมุหตัทธิต ลงปัจจัยกี่ตัว อะไรบ้าง

ก. ๓ ตัว คือ กณ, ณ, ตา            ข. ๓ ตัว คือ ณ, ก, ตา

ค. ๓ ตัว คือ กณ, ณย, ตา          ง. ไม่มีข้อถูก

๒๓. สมุหตัทธิต มีคำแปลประจำว่าอย่างไร

ก. ฝูง...แห่ง               ข. ประชุม...แห่ง

ค. หมู่...แห่ง             ง. ถูกทุกข้อ

๒๔. ศัพท์ว่า มานุสโก ตั้งวิเคราะห์อย่างไร

ก. มนุสฺสานํ สมุโห มานุสโก

ข. สมุโห มนุสฺสานํ มานุสโก

ค. มานุสโก สมุโห มนุสฺสานํ

ง. มนุสฺสานํ มานุสโก สมุโห

๒๕. ศัพท์ว่า มายุรโก แปลว่าอย่างไร

ก. ประชุมแห่งมนุษย์ ท. ชื่อว่า ประชุมแห่งมนุษย์/หมู่แห่งมนุษย์

ข. ประชุมแห่งนกยูง ท. ชื่อว่า ประชุมแห่งนกยูง/ฝูงแห่งนกยูง

ค. ประชุม แห่งนกพิราบ ท. ชื่อว่า ประชุมแห่งนกพิราบ/ฝูงแห่งนกพิราบ

ง. ประชุม แห่งชาวบ้าน ท. ชื่อว่าประชุมแห่งชาวบ้าน

๒๖. ศัพท์ว่า  มานุโส  มายุโร กาโปโต ลงปัจจัยอะไร

ก. กณ ปัจจัย             ข. ณ ปัจจัย

ค. ตา ปัจจัย               ง. ณก ปัจจัย

๒๗. ฐานตัทธิต ลงปัจจัย กี่ตัว อะไรบ้าง

ก. ๒ ตัว คือ อีย,เอยฺย               ข. ๒ ตัว คือ ณีย เณยฺย

ค. ๒ ตัว คือ นีย,เนยฺย              ง. ๒ ตัว คือ อีย,เณยฺย

๒๘. ปัจจัยที่ลงแทน ฐาน ศัพท์ มีคำแปลประจำว่าอย่างไร

ก. ที่ตั้ง...แห่ง           ข. ที่ตั้ง...ของ

ค. ที่ตั้ง...แก่              ง. ที่ตั้ง...เพื่อ

๒๙. ศัพท์ว่า ทสฺสนีโย แปลว่าอย่างไร

ก. ที่ตั้ง แห่งความเมา               ข. ที่ตั้ง แห่งความผูก

ค. (ชน) ผู้ควรซึ่งการบูชา       ง. (ชน) ผู้ควรซึ่งการเห็น

๓๐. ศัพท์ว่า มทฺนียํ แปลว่า อย่างไร

ก. ที่ตั้ง แห่งความเมา               ข. ที่ตั้ง แห่งความผูก

ค. (ชน) ผู้ควรซึ่งการบูชา       ง. (ชน) ผู้ควรซึ่งการเห็น

๓๑. ศัพท์ว่า ปูชเนยฺโย ตั้งวิเคราะห์อย่างไร

ก. ทสฺสนํ อรหตีติ ปูชเนยฺโย ข. ปูชนํ อรหตีติ ปูชเนยฺโย

ค. ทกฺขิณํ อรหตีติ ปูชเนยฺโย ง. ปูชนานํ ฐานํ ปูชเนยฺโย

๓๒. พหุลตัทธิต ลงปัจจัยกี่ตัว อะไรบ้าง

ก. ๑ ตัว คือ ชาลุ ปัจจัย            ข. ๑ ตัว คือ อาลุ ปัจจัย

ค. ๑ ตัว คือ พหุล ปัจจัย          ง. ๑ ตัว คือ ลุ ปัจจัย

๓๓. ปัจจัยในพหุลตัทธิต ใช้แทนศัพท์อะไรบ้าง

ก. ใช้แทน พหุล และ อภิชฺฌา

ข. ใช้แทน ปกติ และ อาลุ

ค. ใช้แทน พหุล และ ปกติ

ง. ใช้แทน ปกติ หรือ พหุล

๓๔. ศัพท์ว่า ทยาลุ ตั้งวิเคราะห์อย่างไร

ก. ทยา อสฺส ปกติ ทยาลุ          ข. ทยา อสฺส พหุลา ทยาลุ

ค. ทยา ปกติ อสฺส ทยาลุ          ง. ถูกทั้งข้อ ก. และ ข.